TESTOSTERON – slobodni

Opis
Testosteron je androgeni hormon kojeg luče stanice testisa kod muškaraca, jajnici kod žena i jedan mali dio nadbubrežne žlijezde kod oba spola. Njegovo stvaranje stimulira LH (luteinski hormon). U krvi je gotovo sav testosteron vezan za proteine (SHBG – globulin koji veže spolne hormone i albumin).

U krvi se nalazi samo oko 2% slobodnog testosterona (frakcija koja nije vezana za proteine). Samo je ta frakcija testosterona biološki aktivna i najbolji je pokazatelj kliničke slike bolesnika.

Određivanje testosterona u kliničkoj se praksi koristi u dijagnostici i diferencijalnoj dijagnostici endokrinih poremećaja.
U muškaraca su to hipogonadizam, zatajivanje testisa, neplodnost, hipopituitarizam i hiperprolaktinemija, a u žena sindrom policističnih jajnika, adrenalna hiperplazija, neplodnost, hirzutizam (pojačana dlakavost kod žena), amenoreja, pretilost, virilizacija (razvoj muških spolnih karakteristika kod žena kao što je dlakavost, duboki glas…).

Povišeno

Povišene vrijednosti nalaze se kod žena mogu naći u poremećajima menstrualnog ciklusa, kod smanjene plodnosti, u sindromu policističnih jajnika i hirzutizmu.

Kod muškaraca se povišene koncentracije javljaju kod tumora testisa, te kod hiperplazije i karcinoma nadbubrežne žlijezde.

Sniženo
Snižene vrijednosti testosterona dovode do poremećaja spermatogeneze. Snižen je kod hipogonadizma, kod nekih kromosomskih promijena (Klinfelterov sindrom), zakašnjelog puperteta kod  dječaka, kod primarnog zatajivanja testisa. Kod impotencije je znak poremećaja osi hipotalamus-hipofiza i poremećene kontrole lučenja muških spolnih hormona.

Priprema
Zbog dnevnih oscilacija, krv se uzima u jutarnjim satima (do 10).